Afgelopen donderdag kreeg ik een vragenlijst over het gemak van het doen van aangifte voor de inkomstenbelasting 2023. Eigenlijk een onderzoek of ik er tegenop zag of erop vertrouwde de aangifte eenvoudig te kunnen verzenden. Ruim een kwart van de aangiften wordt door betaalde adviseurs ingevuld. Al met al een reden om daar eens goed over na te denken.

Toen zij nog leefden vulde ik voor mijn ouders het belastingformulier in. Niet omdat ze laaggeletterd waren, maar ze vertrouwden niet op het eigen vermogen om het ontvangen formulier in te vullen.

Eens per jaar nam ik de belastingalmanak mee bij mijn bezoekjes aan het ouderlijk huis. De benodigde documenten waren al door mijn moeder klaargelegd. De ziektekosten en de giften had ze al uitgeschreven op lijstjes. Na de check van de bankafschriften of er niets vergeten was, kon het formulier worden ingevuld. Het was niet zo heel ingewikkeld.

Eigenlijk had mijn moeder het zelf gekund. Jammer dat zij zichzelf daarin niet vertrouwde. Ze vertrouwde mij én de belastingdienst immers wel. Mijn ouders hoefden alleen maar te "tekenen bij het kruisje".

Inmiddels heeft de belastingdienst de slogan “Leuker kunnen we het niet maken. Wel makkelijker.” De aanschaf van een belastingalmanak is niet meer nodig. Aftrekposten zijn versoberd en de regels een stuk eenvoudiger. De informatie op de site van de belastingdienst helpt bij het beantwoorden van vragen.

Toch gebruikt ruim 25% van de belastingplichtigen gewoontegetrouw de diensten van een boekhouder of een belastingadviseur. Vaak is dat niet meer nodig. Maar ja. Mensen vertrouwen zichzelf of de belastingdienst niet. En de berichten in de media laten dat vertrouwen alleen maar dalen.

Daardoor hebben die boekhouders en belastingadviseurs nog steeds werk, terwijl alles veel eenvoudiger is geworden. Zij zullen hun cliënten misschien zeggen dat ze het zelf kunnen, maar ik denk dat de meesten het vertrouwen in de belastingdienst graag laag houden. Dat levert immers inkomsten op.

Ik heb gisteren heel eenvoudig aangifte kunnen doen. Ik moet toegeven dat ik er door een slechte nachtrust vroeg bij was. Toch was alles netjes van te voren ingevuld. Nog even de aftrekposten bekeken en dat was het dan. Alle ingevulde gegevens waren exact gelijk aan mijn eigen vooraf gemaakte concept-aangifte.

Zelfs de optimale verdeling van de aftrekposten kwam exact overeen met het al becijferde gunstigste eindresultaat. Na een paar vragen over eventuele veranderingen in onze situatie kon ik de aangifte na korte tijd met mijn DIgID bevestigen. Het leek op het oude "tekenen bij het kruisje".

In 1921 zei Lenin: “Vertrouwen is goed, controle is beter.” En dat is van toepassing op de vooraf ingevulde gegevens van de belastingdienst. Toch bleek mij, dat de door de belastingdienst vooraf ingevulde aangifte te vertrouwen was.

Aan dat vertrouwen zal de belastingdienst meer kunnen werken. Daardoor zullen mensen het eerder aandurven om hun digitale aangifte zelf te doen. Misschien dit jaar nog met een goede bekende die over de schouder meekijkt. 

Tenslotte blijven er mensen die echt geholpen moeten worden. Dat was al zo bij de papieren aangifte en dat zal ook bij de digitale aangifte het geval zijn. Hopelijk zijn er vrijwilligers die daarbij kunnen helpen. En als je graag een boekhouder betaald is dat ook prima.